Aşağıdaki şartları gerçekleştiren şahıslar vinç operatörü veya bakımcı olarak 

görevlendirilirler.

1) 18 yaşını bitirmiş olmak

2) Bedensel ve ruhsal yönden uygun olmak»

3) Vinç operatörü veya bakımcı vincin kullanılışı hakkında eğitilmiş ve vincin ait olduğu 

tesis yetkililerine bilgisini göstermiş olmak,

4) Kendisini verilen görevi emin şeklinde yerine getirmek.

Vinç Operatörünün Vazifeleri:

1) Vinç operatörünün işe başlarken frenlerin ve emniyet tertibatlarının çalışır halde 

olmasını kontrol etmelidir. Vincin aşikarca görünen noksanlıklarına dikkat etmelidir.

2) Vinç operatörü işletme emniyetini tehlikeye sokacak eksikliklerin mevcudiyetinde vinci 

çalıştırmamalıdır.

3) Vinç operatörü vinçteki bütün eksiklikleri  salahiyetli kontrol amirlerine, vinç 

operatörlerinin nöbet değiştirmesi halinde nöbeti devralana haber vermelidir. Yer 

değiştirerek çalışan ve her defasında sökülüp monte edilen vinçlerdeki eksiklikler vinç 

kontrol defterine kaydedilmelidir.

4) Kumanda elemanları ancak kumanda mahallinden kullanılır.

5) Vinç operatörü aşağıdaki maddeleri yerine getirmekle yükümlüdür. Şöyle ki;

a) Enerjinin kesilmesinden önce tahrik ve kumanda gruplarını stop veya boşta çalışma 

pozisyonuna getirmelidir.

b) Kumanda mahallini terk etmeden önce kumanda elemanlarını stop veya boşta çalışma 

haline getirilmeli ve enerji kesilmelidir.

6) Açık havada çalışan vinç operatörleri aşağıdaki maddeleri yerine getirmekle 

yükümlüdür.

a-) Firmalı havalarda ve paydosta rüzgar emniyet tedbirleri alınmalı,

b) Kule vinçlerinde kumanda mahallini terk etmeden önce, kanca yukarıya çekmeli, kule 

döndürme sisteminin frenini serbest bırakmalı, mobil vinçlerde bomu ilk pozisyona, kule 

vinçlerinde bomu en uzak konumuna getirilmelidir. Bomun rüzgardan iskele ve inşaatlara 

çarpma tehlikesi var ise, işverenin tespit ettiği tedbirleri almalıdır.

7) Vinç operatörü vincin bütün hareketlerinde yüke ve boşta yük asma elemanlarına 

dikkat edemiyorsa, başka birinin işaretleri ile vinci kullanabilir.

8) Vinç operatörü gerektiğinde ikaz işaretleri vermelidir.

9) Elektromagnet, emme ve sürtünme kuvvetleri ile yükü tutup başka ilave emniyeti 

olmayan yük asma elemanlarını kullanan, kaldırma ve bomu sabitleme frenleri otomatik 

çalışan vinçlerin yükü insanların üzerinden götürmemelidirler. Bu yükü yüksekten 

boşaltan aşağı salan veya yükün bir kısmını indiren diğer bütün

v inçler için geçerlidir.

10) Elle bağlanan yüklerde yükü bağlayan veya işveren tarafından görevlendirilen 

sorumlu işaret vermedikçe vinç operatörü vinci hareket ettirmemelidir. Vinç operatörü ile 

işaret veren kişi verilecek işaretler konusunda önceden anlaşmış olmalıdır.

11) Yük vinçte asılı olduğu sürece operatör kumanda ekipmanlarını elinin altıda 

bulundurmalıdır.

12) Kaldırma ve bomu hareket ettiren vites kutusunu boşa alarak mekanik vites 

değiştirme yük altında iken yapılmamalıdır.

13) Emniyet sistemleri işletme gereği olarak kullanılmamalıdır.

14) Yük momenti sınırını aşacak aşın yükleri bomu geriye çekerek kaldırılmamalıdır.

15) İnşaat malzemesi taşıyan araçlar vincin kaldırma, arabanın hareketi ve yürüme 

istikametinde cereyan besleme kablolarının hareketine mani olmamalıdır.

2

Yükleme :

Üzerinde yazılı kaldırma kapasitesinden fazla yük ile vinç yüklenmemelidir. Ayarlanabilir 

yük moment sınırını vincin ( bomunun ) durumuna göre uydurun.

Yerleşmede Emniyet Mesafesi:

Malzeme yerleştirilirken, vincin hareketli kısımlarının en çıkıntılı yerinden 0.5 m emniyet 

mesafesi bırakılmalıdır.

Birden Fazla Vincin Beraber Çalışması:

1) Çalışma sahaları bir birlerine tecavüz eden vinçlerde işveren veya işveren vekili daha 

önce iş akışını temin etmeli ve vinç operatörlerinin birbirleri ile kesin mutabık kalmalarını 

temin etmelidir.

2) Yük birden fazla vinç vasıtasıyla kaldırılacak ise iş akışı işveren Veya vekili tarafından 

tespit edilmeli ve kaldırma işverenin belirlediği gözcü tarafından idare edilmelidir.

Vinç Kullanımında Dikkat Edilmesi gereken konular :

1) İzinsiz vince giriş yasaktır.

2) Operatör ile çalıştırılan vinçlerde, ancak operatörün müsaadesi ile vincin durması 

halinde girilir veya çıkılır.

Ġnsan Nakli:

1) Yük veya yük taşıma elemanları ile insan nakli yasaktır.

2) 1. Madde yürümekte olan vincin korkuluksuz kirişleri üzerinde halat kontrolü yapılması 

halinde de geçerlidir.

3) Ancak özel insan taşıma aparatları ile (sepet vb.) insan taşıması işveren ve sendikaca 

yeterli görülen emniyet tedbirleri alındıktan sonra yapılabilir.

Yükün Eğik Çekilmesi, Tekerlekleri Araçlar gibi Yüklerin Yerde Çekilmesi :

Yüklerin eğri çekilmesi veya tekerlekli araçlar gibi yüklerin yerden çekilmeleri yasaktır.

a) Haddehanelerde işletme arızalarında tehlikenin bertaraf edilmesi için

b) Aşırı yük emniyet cihazı olan ve çekme için palanga sistemi olan vinçlerde

c) Halat veya çekme çubuğu vasıtasıyla araç kurtarılması

d) Derik vinçleri ile taş kaldırma ve tomruk istifinde.

Bunlar sadece vince gelen yükler ölçüldükten sonra işveren tarafından belirlenen kişinin 

gözetiminde yapılabilir.

Yerde Sabit Yüklerin Kaldırılması :

1) Vinç de aşırı yük şalteri mevcut ise yerde sabit yüklerin kaldırılması yapılabilir. Kule ve 

döner vinçlerde bu türlü yükler kaldırılamaz.

2) Emniyet limit şalteri ile sınırlandırılmış son noktalara yaklaşılmasına ancak bu düzenler 

çalışır vaziyette iken izin verilir.

Yer değiştirebilen Vinçlerin Ayarı, Montajı ve Demontajı :

1) Bu tip vinçler sadece yeterli taşıma kapasiteli zeminlere kurulabilir. Gerektiği 

durumlarda zemin kuvvetlendirilmelidir.

2) Bu tip vinçlerin montajı, demontajı ve ayarlar montaj talimatına göre işveren 

tarafından belirlenen bir kişi tarafından yaptırılmalıdır.

Kaynak  :

Dr. İsmail GERDEMELİ

Transport Tekniğinde İleri Konular